تغییر در شیوه پرداخت یارانه

تا مرداد امسال یارانه نقدی ۷۵۰ هزار نفر حذف شده بود اما از آن زمان روند حذف شتاب گرفته است؛ به‌گونه‌ای که در مرداد، یارانه بیش از ۳ میلیون نفر و در شهریور، یارانه حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر قطع شد. در مجموع تا پایان شهریور، یارانه ۶ میلیون و ۶۸۴ هزار نفر حذف شده و دولت باید برای حذف حدود ۱۲ میلیون نفر دیگر تا پایان سال برنامه‌ریزی کند.

به گفته رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت ماهانه ۳۶ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی دهک‌های یک تا نهم و مستمری خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی هزینه می‌کند. این در حالی است که طبق قانون بودجه، دولت مکلف است سه دهک بالای درآمدی را از فهرست یارانه‌بگیران حذف کند تا منابع حاصل از آن به‌صورت کالابرگ الکترونیکی میان دهک‌های پایین بازتوزیع شود. کاهش ۶ میلیون نفری یارانه‌بگیران تاکنون حدود دو هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی ایجاد کرده است، اما طبق قانون، این منابع باید مجدداً در میان اقشار کم‌درآمد توزیع شود.

وزیر تعاون نیز اعلام کرده که منابع حاصل از حذف دهک‌های پردرآمد در قالب کالابرگ الکترونیکی صرف تأمین کالاهای اساسی خانوارها می‌شود. در این طرح، حساب یارانه‌بگیران دهک‌های یک تا سه به میزان هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهار تا هفت به میزان ۳۵۰ هزار تومان برای خرید کالاهای اساسی شارژ شده است.

با این حال، بخش مهمی از این اقدام ناشی از «تنگنای مالی دولت» است. رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها گفته است که امسال ۲۱ درصد منابع بودجه‌ای کشور، معادل ۱۰۴۶ هزار میلیارد تومان، صرف پرداخت انواع یارانه‌ها می‌شود. این در حالی است که دولت با کسری منابع ارزی و واردات روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین مواجه است و دریافت منابع از وزارت نفت نیز با دشواری انجام می‌شود.

در حال حاضر، خانوارهایی با سرانه درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان (پس از کسر اجاره مسکن) مشمول حذف هستند. اما پراکندگی وظایف بین چند دستگاه از جمله وزارت رفاه، سازمان هدفمندسازی و سازمان برنامه و بودجه موجب بروز سردرگمی در میان مردم و ناهماهنگی در اجرا شده است. نبود بانک اطلاعاتی دقیق از وضعیت درآمدی خانوارها نیز مانع اصلی اجرای عادلانه این طرح است؛ موضوعی که همچنان به اعتراض برخی یارانه‌بگیران منجر شده است.